Η ενδοσκόπηση στην υπηρεσία των γυναικών

Με τον όρο ενδσκόπηση στην Ιατρική εννοούμε τη χρήση λεπτών τηλεσκοπίων, με τα οποία μπορούμε να ελέγχουμε περιοχές του σώματός μας που δεν είναι άμεσα ορατές με απλή οπτική εξέταση. Στη γυναικολογία υπάρχουν δύο σημαντικές περιπτώσεις που μπορούν να ελεγχθούν ενδοσκοπικά. Η πρώτη περιλαμβάνει το εσωτερικό της κοιλίας και ειδικότερα το περιεχόμενο της πυέλου όπου βρίσκονται τα έσω γεννητικά όργανα, δηλαδή η μήτρα, οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες.

Η δεύτερη ελέγχει τον εσωτερικό χώρο της μήτρας, δηλαδή το ενδομήτριο, που είναι η περιοχή που μεγαλώνει το έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Η πρώτη εξέταση ονομάζεται λαπαροσκόπηση και διενεργείται υπό γενική αναισθησία διαμέσου του ομφάλιου της κοιλίας, ενώ η δεύτερη λέγεται υστεροσκόπηση και γίνεται διακολπικά.

Το λαπαροσκόπιο είναι μια μακριά φωτισμένη μεταλλική ράβδος (σωλήνας) που συνήθως εισάγεται μέσα στην κοιλότητα της κοιλίας μέσω μιας τομής ενδομφαλικής. Είναι συνδεδεμένη με μια κάμερα και ένα μονιτορ, που επιτρέπει την άψογη εικόνα του εσωτερικού του σώματος από τον χειρουργό.

Αναλόγως το υστεροσκόπιο είναι ένα κοντό, φωτισμένο σωληνοειδές μεταλλικό εργαλείο που εισέρχεται μέσα από τον τράχηλο στο εσωτερικό της μήτρας.

Διαγνωστική λαπαροσκόπηση

Η διαγνωστική λαπαροσκόπηση χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και τη διαφορική διάγνωση παθολογικών καταστάσεων της κοιλίας, με οξύ ή χρόνιο χαρακτήρα, αρκεί η ασθενής να μην ευρίσκεται σε κατάταση shock. Επιπλέον στη γυναικολογία ένα μεγάλο πεδίο εφαρμογής της διαγνωστικής λαπαροσκόπησης είναι οι περιπτώσεις ασθενών με υπογονιμότητα ή στείρωση. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις με μηχανικό παραγόντα στείρωσης (όπως απόφραξη σαλπίγγων, πυελικές συμφύσεις, ενδομητρίωση, απόφραξη μητροσαλπιγγικών στομίων,υδροσάλπιγγες κ.λ.π.) η διαγνωστική λαπαροσκόπηση είναι αναντικατάστατη για την εκτίμηση και ταξινόμηση των ευρημάτων.

Οι ενδείξεις για τη διαγνωστική λαπαροσκόπηση είναι οι συμφύσεις της πυέλου, η ενδομητρίωση, η εξωμήτριος κύηση, οι ανωμαλίες διάπλασης της μήτρας, η διάτρηση οργάνων, η ανάγκη διαφοροδιάγνωσης μεταξύ οξείας σαλπιγγίτιδας και σκωληκοειδίτιδας, το σύνδρομο πολυκυστικών οωθηκών, το χρόνιο και οξύ πυελικό άλγος κ.λ.π.

Αντενδείξεις για λαπαροσκόπηση αποτελούν παθήσεις από το καρδιαγγειακό σύστημα, το αναπνευστικό, το αιμοποιητικό, η κύηση (μετά τον 3ο μήνα), μεγάλες μάζες στην πύελο, μεγάλη εσωτερική αιμορραγία και κατάσταση shock.

Οι επιπλοκές της λαπαροσκόπησης είναι ο τραυματισμός ενδοκοιλιακών οργάνων (έντερο, κύστη, ουρητήρες, αγγεία), φλεγμονές αυτών, ναυτία και έμετος από ερεθισμό του περιτοναίου και του διαφράγματος από το CO2 κ.λ.π.

Για τη διαγνωστική λαπαροσκόπηση απαιτείται γενική αναισθησία, παρ’όλα αυτά όμως ο χρόνος παραμονής της ασθενούς είναι λιγότερος από μια ημέρα. Στις περισσότερες περιπτώσεις η γυναίκα εισέρχεται το πρωί, περίπου στις 8, και εξέρχεται το απόγευμα γύρω στις 6-7. Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος και εντοπίζεται περισσότερο υπό μορφή ενόχλησης στους ώμους και το άνω μέρος του κορμού. Η ασθενής μπορεί να συνεχίσει τη ζωή της φυσιολογικά, ύστερα από 1- ημέρες.

Διαγνωστική υστεροσκόπηση

Η υστεροσκόπηση είναι μία σημαντική διαγνωστική μέθοδος για τη διερεύνηση της ενδομητριακής κοιλότητας. Διενεργείται στο ιατρείο χωρίς νάρκωση ή στο νοσοκομείο με τοπική ή γενική νάρκωση. Ο καλύτερος χρόνος για τη διαγνωστική υστεροσκόπηση είναι μετά την περίοδο, διότι δεν υπάρχει αίμα και το ενδομήτριο είναι λεπτό και μη εύθραυστο. Ενδείξεις για την υστεροσκόπηση είναι η ανεξήγητη ανώμαλη αιμορραγία της μήτρας, επιλεγμένες περιπτώσεις στείρωσης, επαναλαμβανόμενες αποβολές, προηγηθείσες φλεγμονές και επεμβάσεις στη μήτρα και τις σάλπιγγες.

Ευρήματα στη διαγνωστική υστεροσκόπηση είναι : ενδομητρικές συμφύσεις, διαφράγματα (διθάλαμη μήτρα), ινομυώματα, πολύποδες, ξένα σώματα, υπερπλασία του ενδομητρίου, ανωμαλίες διάπλασης της μήτρας (δίκερη ή μονόκερη).

Αντενδείξεις υστεροσκόπησης είναι :

1. κύηση,
2. καρκίνος του τραχήλου της μήτρας,
3. φλεγμονές,
4. στένωση τραχηλικού στομίου,
5. σύγχρονη αιμορραγία,
6. διαταραχές πηκτικότητας,
7. πρόσφατη διάτρηση μήτρας.

Οι επιπλοκές της διαγνωστικής υστεροσκόπησης εμφανίζονται σε ποσοστό 0-1% και είναι : η αιμορραγία, η φλεγμονή, η διάτρηση της μήτρας, η εμβολή από αέριο ή άλλα διατατικά μέσα, το κοιλιακό άλγος, η ναυτία και οι έμετοι. Οι επιπλοκές της χειρουργικής υστεροσκόπησης εμφανίζονται σε ένα ποσοστό περίπου 5%.

Λαπαροσκοπική χειρουργική

Με τον τρόπο αυτό πραγματοποιούμε τη χειρουργική διόρθωση των παθήσεων στο εσωτερικό του οργανισμού μας, χωρίς την πρόκληση μεγάλων τομών, όπως με τις κλασσικές μεθόδους χειρουργικής.

Συγκεκριμένα η ασθενής δεν υπόκεινται σε ανοικτό χειρουργείο, οπότε δεν έχει ούτε τον τυπικό μετεγχειρητικό πόνο, ούτε ουροκαθετήρα και ορό για μέρες όπως συνηθίζεται έπειτα από εφαρμογή κλασσικής ανοικτής χειρουργικής. Σαν αποτέλεσμα λοιπόν, η ασθενής είναι σε θέση να επιστρέφει στο σπίτι της συνήθως την επόμενη ημέρα του χειρουργείου.

Επιπλέον, η απώλεια αίματος κατά τη διάρκεια λαπαροσκοπικών χειρουργείων καθώς και οι πιθανότητες δημιουργίας μετεγχειρητικών συμφύσεων είναι ελάχιστες, κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία για τις νέες γυναίκες που θέλουν να διαφυλάξουν τη μελλοντική τους γονιμότητα. Οι ανοικτές χειρουργικές επεμβάσεις ευθύνονται για πάνω από 80% για τη δημιουργία σοβαρών μετεγχειρητικών συμφύσεων. Συμφύσεις είναι συγκολλήσεις μεταξύ ιστών της μήτρας και των γειτονικών οργάνων όπως έντερο, σάλπιγγες, ωοθήκες.

Γενικά το αισθητικό αποτέλεσμα είναι άριστο, η γυναίκα είναι σε θέση να ξαναρχίσει τις καθημερινές της δραστηριότητες, ακόμα και γυμναστική μία με δύο εβδομάδες μετά την επέμβαση. Ολοκληρώνοντας, η επέμβαση βιντεοσκοπείται, γεγονός που αποτελεί οπτικό αρχείο της υγείας του ατόμου.

Σήμερα σχεδόν όλες οι ανοιχτές γυναικολογικές επεμβάσεις έχουν αντικατασταθεί από τη λαπαροσκοπική μέθοδο. Έτσι ινομυώματα μήτρας, κύστες ωοθηκών, ενδομητρίωση, εξωμήτριος κύηση, λύση κοιλιακών συμφύσεων, επανορθωτικές επεμβάσεις πυέλου ή επεμβάσεις για ακράτεια ούρων ακόμα και ολική ή υφολική υστερεκτομή μπορούν να διεξαχθούν χωρίς ανοικτή επέμβαση. Οι μόνες εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα είναι χειρουργεία για αφαίρεση μεγάλων συμπαγών κοιλιακών όγκων ή γυναικολογικές κακοήθειες.

Η λαπαροσκοπική χειρουργική αποτελεί όχι απλώς μια αξιόλογη χειρουργική μέθοδο, αλλά ίσως ένα από τα μεγαλύτερα χειρουργικά επιτεύγματα που πέτυχε ο άνθρωπος στη διάρκεια του 20ου αιώνα.

Η video-λαπαροσκόπηση διαγνωστική ή επεμβατική είναι διαδικασία άνετη, αξιόπιστη και έχει γίνει αποδεκτή πλέον από τους ιατρούς και από τους ασθενείς.

Υστεροσκοπική χειρουργική

Στην υστεροσκοπική χειρουργική, οι ενδοσκοπικές επεμβάσεις αφορούν παθολογία που βρίσκεται μέσα στην ενδομήτρια κοιλότητα. Όλη η επέμβαση διενεργείται μέσα από τονκόλπο με ένα λεπτό εργαλείο που λέγεται χειρουργικό υστεροσκόπιο. Έτσι μπορούν να αφιρεθούν ινομυώματα ή πολύποδες ή να κοπούν συμφύσεις μέσα από την ενδομήτρια κοιλότητα με απ’ευθείας όραση και έλεγχο του σημείου που χειρουργείται. Επίσης μπορεί να γίνει διατραχηλική αφαίρεση του ενδομητρίου, επέμβαση που αντικαθιστά την υστερεκτομή σε περιπτώσεις έντονων δυσλειτουργικών αιμορραγιών της μήτρας.

Για τη χειρουργική υστεροσκόπηση ο χρόνος παραμονής στην κλινική είναι ίδιος, όπως και για τη διαγνωστική λαπαροσκόπηση, δηλαδή λιγότερος από μία ημέρα.

Πρέπει να τονιστεί ότι για όλες τις ενδοσκοπικές επεμβάσεις, με μόνη εξαίρεση τη διαγνωστική υστεροσκόπηση, απαιτείται γενική αναισθησία και αυτό λόγω των επεμβατικών ιδιαιτεροτήτων αυτών των τεχνικών.

Συμπερασματικά η ενδοσκοπική χειρουργική προσφέρει πολλά στην ασθενή, καθώς μειώνεται πολύ σημαντικά ο μετεγχειρητικός πόνος, η ανάρρωση είναι πολύ πιο γρήγορη, ενώ μπορεί επίσης να επιστρέψει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα στην εργασία της. Αποτελεί επίσης σημαντικό πλεονέκτημα για τα ίδια τα νοσηλευτικά ιδρύματα και το Εθνικό Σύστημα Υγείας, αφού πλέον μειώνεται κατά πολύ ο χρόνος νοσηλείας και περιορίζονται σημαντικά οι όποιες επιπλοκές.