Πρόκληση τοκετού

Η πρόκληση τοκετού αποτελεί μία προσπάθεια ενάρξεώς του σε περιπτώσεις που η συνέχιση της κύησης δεν είναι επιθυμητή για λόγους απειλούμενης βλάβης της μητέρας ή του εμβρύου.

Η πρόκληση του τοκετού ενδείκνυται σε παθολογικές καταστάσεις της κύησης, στις οποίες η συνέχιση της και η περαιτέρω παραμονή του εμβρύου στη μήτρα περιέχει κινδύνους για το έμβρυο ή την έγκυο.

Τέτοιες καταστάσεις είναι :

1. Υπερτασική Νόσος. Αποτελεί επιπλοκή της κύησης που συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο για την έγκυο αλλά και το έμβρυο.
2. Παράταση της κύησης. Η υπέρβαση πάνω από 14 ημέρες δεν είναι φυσιολογική. Κίνδυνος για το έμβρυο που προέρχεται από ανωμαλία λόγω υπολειτουργίας του γηρασμένου πλακούντα.
3. Ενδομήτριος Θάνατος. Είναι η απώλεια του εμβρύου ενδομητρίως, που παρατηρείται σε συχνότητα 3-5 %. Οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που προέρχονται από τη μητέρα (υπερτασική νόσος, διαβήτης), το έμβρυο (συγγενείς ανωμαλίες, αποκόλληση πλακούντα, συμπίεση της ομφαλίδας) ή το περιβάλλον (λοιμώξεις).
4. Η αυμβατότητα Rh.
5. Η ρήξη των υμένων.
6. Ο διαβήτης.
7. Δυσπλασίες του εμβρύου.

Αντενδείξεις:

1. Προηγηθείσα εγχείρηση μήτρας.
2. Προβλεπόμενες δυτοκίες (ανώμαλες προβολές, υπερμεγέθη έμβρυα).
3. Κυήσεις υψηλού κινδύνου (προχωρημένη ηλικία μητέρας, πολύδυμη κύηση, υπερπολυτόκος >5 τοκετούς).
4. Απουσία προϋποθέσεων τοκετού (bishop score χαμηλό).
5. Αμφισβητούμενη εμβρυϊκή ωριμότητα.
6. Προδρομικός πλακούντας.

Η βασική μέθοδος της πρόκλησης του τοκετού είναι η φαρμακευτική. Στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται ότι η φαρμακευτική μέθοδος δεν ενεργοποιεί το μηχανισμό του τοκετού, εφαρμόζεται αποκόλληση των υμένων του εμβρύου ή η τεχνήτη ρήξη τους. Οι σπουδαιότερες από τις επιπλοκές της πρόκλησης του τοκετού είναι η υπερδιέγερση του μυομητρίου (τετανική σύσπαση), η ρήξη της μήτρας, η αιμορραγία μετά τον τοκετό, οι ρήξεις του τραχήλου, οι κακώσεις του εμβρύου λόγω δυστοκίας, η πρόπτωση της ομφαλίδας και γενικά η αυξημένη συχνότητα της μητρικής και περιγεννητικής νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Η ψυχολογία της επιτόκου που υποβάλλεται σε πρόκληση τοκετού είναι τελείως διαφορετική από αυτή της επιτόκου που ο τοκετός αρχίζει αυτόματα. Διακατέχεται από αίσθημα φόβου και πρέπει να προετοιμασθεί ψυχολογικά και να πεισθεί απολύτως για την αναγκαιότητα της επέμβασης, ώστε να συμμετέχει συνειδητά στη διαδικασία κατά την οποία χρειάζεται περισσότερη συμπαράσταση και ηθική υποστήριξη από οποιαδήποτε άλλη έγκυο.

ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ

Ενδείξεις :

• πολύδυμη κύηση
• υπερτασική νόσος
• ηλικιωμένη πρωτοτόκος
• εγκυμοσύνη μετά από υπογονιμότητα
• πρόπτωση ομφαλίδας
• βεβαρυμένο μαιευτικό ιστορικό
• επιπωματικός προδρομικός πλακούντας
• πρόωρη αποκόλληση πλακούντα
• απόλυτη ή σχετική δυσαναλογία όπως λοξό ή εγκάρσιο σχήμα, και σε ανώμαλες προβολές του εμβρύου (οπισθία προσωπική προβολή)
• ισχιακή προβολή σε πρωτοτόκο
• αλλοίωση καρδιακών παλμών εμβρύου πριν την τελεία διαστολή του τραχήλου
• προηγηθείσα καισαρική τομή (ΠΚΤ)
• αδράνεια μήτρας
• παθήσεις επιτόκου (νεφροπάθειες, καρδιοπάθειες)

Θνησιμότητα ΚΤ 31 : 100.000
ΦΤ 2,7 : 100.000

Κύριες αιτίες θανάτου είναι η μετεγχειρητική φλεγμονή, η αιμορραγία και η αναισθησία.

Η επείγουσα καισαρική γίνεται όταν : ο κίνδυνος για τη ζωή του εμβρύου είναι άμεσως όπως σε αλλοιώσεις καρδιακών παλμών εμβρύου πριν την τελεία διαστολή του τραχήλου, πρόπτωση ομφαλίδας και χρειάζεται άμεση αποπεράτωση του τοκετού, σε περιπτώσεις Π.Κ.Τ. όπου έχουν ξεκινήσει οι συσπάσεις της μήτρας πρόωρα ή έχουν σπάσει τα νερά και σε περιπτώσεις κολπικής αιμορραγίας (πρόωρη αποκόλληση πλακούντα ).

ΑΝΑΡΡΟΦΗΤΙΚΗ ΕΜΒΡΥΟΥΛΚΙΑ

Ενδείξεις :

• αλλοίωση καρδιακών παλμών εμβρύου
• παράταση εξώθησης
• παράταση εξώθησης σχετιζόμενη με ανώμαλη θέση της κεφαλής και υποψία δυσαναλογίας κεφαλής – πυέλου ή πρόπτωση της ομφαλίδας
• συνιστώμενη επιτάχυνση του τοκετού για λόγους που αφορούν τη μητέρα και το έμβρυο

Επιπλοκές :

• κεφαλαιμάτωμα (κρανιακό τραύμα)
• εμβρυϊκή αιμορραγία
• ενδοκρανιακή αιμορραγία
• αμφιβληστροειδικές αιμορραγίες
• εκδορές

ΕΜΒΡΥΟΥΛΚΙΑ

Ενδείξεις από τη μητέρα :

• παθήσεις της καρδιάς και των πνευμόνων
• νευρολογικές παθήσεις
• προηγηθείσα καισαρική τομή ή εγχείρηση επί της μήτρας
• παράταση εξώθησης
• βουβωνοκήλη
• αιμορραγία
• επισκληρίδιος αναισθησία
• υψηλή μυωπία

Ενδείξεις από το έμβρυο :

• αλλοιώσεις καρδιακών παλμών του εμβρύου
• ανώμαλη προβολή της κεφαλής

Επιπλοκές στη μητέρα :

• επέκταση της περινεοτομίας
• αιμορραγία
• αιματώματα πυέλου
• ρήξεις κόλπου και τραχήλου
• πολύ σπάνια ρήξη της μήτρας
• κακώσεις ουρήθρας και ουροδόχου κύστης

Επιπλοκές στο έμβρυο :

• κεφαλαιμάτωμα
• κατάγματα του κρανίου
• παραλύσεις του προσωπικού νεύρου
• σημάδια από τους εμβρυουλκούς
• δυσχέρεια του νεογνού και σπασμοί

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ

Ο φυσιολογικός τοκετός είναι το σύνολο των φυσιολογικών εκείνων λειτοτργιών, που αποσκοπούν στην αυτόματη έξοδο του εμβρύου με τους υμένες του, τον ομφάλιο λώρο και τον πλακούντα, και αναφέρεται κατά κύριο λόγο στις περιπτώσεις με κεφαλική προβολή.

Ο φυσιολογικός τοκετός διακρίνεται σε τρία στάδια ή περιόδους : το 1ο στάδιο ή περίοδος διαστολής του τραχηλικού στομίου, το 2ο στάδιο ή περίοδος της εξώθησης και το 3ο στάδιο ή περίοδος της υστεροτοκίας (έξοδος του πλακούντα).

Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη του τοκετού :

• η ετοιμότητα του τραχήλου της μήτρας
• η ετοιμότητα του μυομητρίου
• η προβολή (κεφαλική) και η θέση (προσθία, οπισθία) του εμβρύου
• το σχήμα του εμβρύου (κάθετο, λοξό, εγκάρσιο)
• το άγχος και ο πόνος της μητέρας.

Η νοσηλευτική φροντίδα του τοκετού αρχίζει από την πρώτη στιγμή της υποδοχής της επιτόκου στο μαιευτήριο. Η μαία ή ο μαιευτής θα είναι οι πρώτοι που θα επικοινωνήσουν με την επίτοκο και το περιβάλλον της και επομένως η συμπεριφορά και η αντιμετώπισή από αυτούς αποτελεί το βασικότερο παράγοντα ανάπτυξης κλίματος εμπιστοσύνης και συνεργασίας για όλες τις παραπέρα διεργασίες.

Η οικονομική επιβάρυνση της μέλλουσας μητέρας εξαρτάται από το μαιευτήριο που θα επιλέξει για να γεννήσει (ιδιωτικό, δημόσιο), το είδος του τοκετού (η καισαρική είναι λίγο πιο ακριβή από το φυσιολογικό τοκετό) και τη θέση που θα μείνει (Α΄, Β΄) η οποία εξαρτάται από τα κρεβάτια που έχει το κάθε δωμάτιο.