Προεμμηνορυσιακό Σύνδρομο

Το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο (PreMenstrualSyndrome- PMS) είναι μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση που αφορά γυναίκες κατά τη διάρκεια της γόνιμης ηλικίας τους. Περιλαμβάνει διάφορα συναισθηματικά και σωματικά συμπτώματα τα οποία παρατηρούνται μερικές μέρες ή εβδομάδες πριν από την έμμηνο ρύση. Οι περισσότερες από τις γυναίκες δε θεωρούν αυτά τα συμπτώματα σοβαρά ή ικανά να αλλάξουν τον καθημερινό τους ρυθμό. Το ΠΜΣ χαρακτηρίζεται από κακή διάθεση και αλλαγές στη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που προηγείται της εμμηνορυσίας.

Στο περίπου 50% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας απαντούν τα κριτήρια του ΠΜΣ. Όμως μόνο to 5%αναπτύσσει μια σοβαρότερη μορφή που λέγεται Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή (PremenstrualDysphoricDisorder- PDD). Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται ιατρική αντιμετώπιση.

Ο κατάλογος των προτεινόμενων μηχανισμών για το ΠΜΣ είναι εντυπωσιακά μεγάλος, αλλά κανένας από αυτούς δεν είναι ειδικός για να εξηγήσει την αιτία.
Το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο είναι το αποτέλεσμα πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων μεταξύ της έκκρισης στεροϊδών από τις ωοθήκες, οπιοειδών ενδογενών πεπτιδίων, νευρομεταβιβαστών, προσταγλανδινών και περιφερικών αυτόνομων και ενδοκρινών συστημάτων. Κατά ορισμένες περιόδους του μήνα η αύξηση των επιπέδων των οιστρογόνων και προγεστερόνης μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στη διάθεση, άγχος και ευερεθιστότητα.
Επιπλέον, γυναίκες που πλήττονται από ΠΜΣ παρουσιάζουν χαμηλότερη συγκέντρωσης σεροτονίνης. Η σεροτονίνη είναι ένας σημαντικός χημικός νευροδιαβιβαστής που εντοπίζεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Γνωστή ως <<ουσία της ευτυχίας>> θεωρείται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στα συναισθήματα, στην όρεξη, στον ύπνο και στη διατήρηση της μνήμης και της μάθησης.
Υπάρχουν και άλλες πιθανές αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν ΠΜΣ:

• Στοιχεία ενδοκρινικής προέλευσης (π. χ. διαβήτης, υπογλυκαιμία, μεταβολές στον μεταβολισμό, υπερπρολακτιναιμία, υποθυρεοϊδισμός, διακυμάνσεις των επιπέδων των οιστρογόνων και προγεστερόνης, κλπ)
• Γενετική προδιάθεση
• Ελλείψη μαγνισίου και ασβεστίου

Τα συμπτώματα του ΠΜΣ είναι ποικίλα και μη ειδικά. Μπορούμε να τα χωρίσουμε σε σωματικά και συναισθηματικά.
Σε γυναίκες που παρουσιάζουν το ΠΜΣ σε έντονο βαθμό παρατηρούνται κυρίως συναισθηματικές διαταραχές. Οι διαταραχές αυτές περιλαμβάνουν υπερευαισθησία, κατάθλιψη, ευερέθιστη και κυκλοθυμική τάση, άγχος, ένταση, φόβο απώλειας ελέγχου της κατάστασης και σύγχυση. Γυναίκες με σωματική ή συναισθηματική πίεση εκδηλώνουν περισσότερο το ΠΜΣ. Είναι σημαντικό να διαφοροποιήσουμε το ΠΜΣ από άλλες ψυχικές και σωματικές διαταραχές. Επειδή τα μη ειδικά συμπτώματα του μπορεί να συμπίπτουν με άλλα ψυχιατρικά, ενδοκρινολογικά ή γυναικολογικά. Επίσης είναι σημαντικό να εκτιμηθεί η ψυχολογική διάθεση μετά την έμμηνο ρύση. Εμφάνιση έντονων συμπτωμάτων σε αυτή την φάση του κύκλου, σημαίνει ότι το πρόβλημα επεκτείνεται πέραν του ΠΜΣ. Επίσης αν υπάρχουν και άλλες ψυχολογικές διαταραχές, αλλά αδιευκρίνιστης σοβαρότητας, τότε απαιτείται ψυχιατρική συμβουλή.

Τα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν πρήξιμο, πόνους, τάση στους μαστούς, πονοκεφάλους, αλλαγή στην όρεξη, πρόβλημα συγκέντρωσης, ναυτία και τάση για έμετο, ταχυκαρδίες και αύξηση βάρους. Οι γυναίκες που εμφανίζουν κυρίως σωματικά συμπτώματα, είναι λιγότερο πιθανό να εντάσσονται στην ομάδα με σοβαρό ΠΜΣ.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μια πιθανή επιδείνωση των συμπτωμάτων του ΠΜΣ μπορεί να δείχνει Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή (ΠΔΔ). Αυτή η παθολογική κατάσταση προκαλεί σημαντικό πόνο στη γυναίκα, επηρεάζοντας σοβαρά τις καθημερινές δραστηριότητες της. Στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε άμεσα το γιατρό σας.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν κλινικές ή εργαστηριακές εξετάσεις ή αντικειμενικό εύρημα κατά την εξέταση για την επιβεβαίωση της διάγνωσης του ΠΜΣ. Ουσιαστικά η διάγνωση βασίζεται στην αναφορά των συμπτωμάτων από την ασθενή η οποία όμως μόνη της είναι ανεπαρκής. Ο γιατρός οφείλει να παρατηρήσει αν τα συμπτώματα αυτά είναι έντονα πριν την έμμηνο ρύση και μειώνονται μετά. Συχνά γίνεται λάθος διάγνωση ή διάγνωση που δεν ανταποκρίνεται στο βαθμό σοβαρότητας της διαταραχής. Συνήθως η πιο κοινή λανθασμένη διάγνωση για ΠΜΣ είναι η δυσμηνόρροια. Αυτό συμβαίνει όχι λόγω συγκεχυμένων συμπτωμάτων, αλλά λόγω σύγχυσης στον ορισμό ή λόγω ανεπαρκούς ιστορικού.
Αν και η παρουσία τέτοιων συμπτωμάτων δεν προκαλεί διαγνωστικά διλήμματα, θα μπορούσαν να συσχετισθούν με ΠΜΣ. Αν υπάρχει υποψία για κάποια από τις παραπάνω διαταραχές τότε πρέπει να γίνονται οι ανάλογες εκτιμήσεις. Η διατήρηση έναν ημερολογίου μπορεί να σας βοηθήσει να παρατηρείτε όλα τα συμπτώματα κατά τη διάρκεια της περιόδου σας.
Ακολουθεί μία λίστα με μερικές συμβουλές που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα του ΠΜΣ:

• Υιοθετήστε οποιαδήποτε μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα, για τουλάχιστον 30 λεπτά ημερησίως περιορίζοντας τον καθιστικό τρόπο ζωής
• Προτείνεται υγιεινά τρόφιμα που βρίσκονται στην φυσική τους μορφή και δεν έχουν υποστεί επεξεργασίες. Πίνετε τουλάχιστον 6-8 ποτήρια νερού την ημέρα και περιέχεται στη διατροφή σας τροφές πλούσιες σε φολικό οξύ, μαγνήσιο, ασβέστιο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β
• Περιορίστε την κατανάλωση σακχάρεως, αλατιού, καφεΐνης και αλκοόλ
• Μην καπνίζετε
• Κοιμηθείτε τουλάχιστον 7-8 κάθε βράδυ
• Αντιμετωπίζετε το στρες με γιόγκα, διαλογισμό και μασάζ

Δεν υπάρχει μια ειδική θεραπεία για το ΠΜΣ που ισχύει για όλες τις ασθενείς. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται μια εξατομικευμένη διαδικασία και ο γυναικολόγος πρέπει να αφιερώσει αρκετό χρόνο για να βοηθήσει τη γυναίκα.