Υστερεκτομή είναι μία χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται η μήτρα. Στη Μεγάλη Βρετανία 1 στις 6 γυναίκες έχουν υποστεί υστερεκτομή και έτσι γίνονται γύρω στις 100.000 υστερεκτομές το χρόνο. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρότερο.

Η επέμβαση μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους:

1. Με τομή στην κοιλιά(κοιλιακή υστερεκτομή). Αυτή συνήθως γίνεται με χαμηλή εγκάρσια τομή αλλά μερικές φορές ίσως χρειαστεί να γίνει κάθετη.

2. Κολπική υστερεκτομή, με την οποία αφαιρείται η μήτρα από τον κόλπο χωρίς να γίνει τομή στην κοιλιά

3. Με λαπαροσκοπική μέθοδο με την οποία γίνονται τέσσερις πολύ μικρές τομές στην κοιλιά και η μήτρα αφαιρείται από τον κόλπο.

Με τους πρώτους δύο τρόπους η ασθενής χρειάζεται να μείνει στο νοσοκομείο 5 ημέρες ενώ με τη λαπαροσκοπική μέθοδο φεύγει από το νοσοκομείο την επόμενη ημέρα.Ο τρόπος επέμβασης συζητάται με τον γυναικολόγο.

Μετά την επέμβαση θα χρειαστεί ανάπαυση για 6 εβδομάδες. Αυτό επιτρέπει στους ιστούς να επουλωθούν. Μετά τις 6 εβδομάδες, γίνεται μετεγχειρητικός έλεγχος. Εάν η γυναίκα είναι εργαζόμενη μπορεί να επιστρέψει στη δουλειά της μετά περίπου 10 εβδομάδες.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι.

· Εαν έχει περίοδο με μεγάλη απώλεια αίματος ή ακανόνιστους κύκλους που δεν αντιμετωπίζονται με φάρμακα.

· Εαν έχει πρόπτωση μήτρας, δηλαδή η μήτρα έχει χαλαρώσει και έχει κατέβει μέσα στον κόλπο ή και έξω από αυτόν.

· Ινομυώματα(που μπορεί να προκαλούν μεγάλη απώλεια αίματος στην περίοδο ή πόνο χαμηλά στην κοιλιά)

· Έντονη δυσμηνόρροια και χρόνιο πυελικό πόνο

· Ενδομητρίωση

· Καρκίνο

· Ατονία της μήτρας και αιμορραγία μετά τον τοκετό

1. Ολική υστερεκτομή

Στην ολική υστερεκτομή αφαιρείται όλη η μήτρα(σώμα και τράχηλος) ενώ σάλπιγγες και ωοθήκες παραμένουν.

2. Ολική υστερεκτομή και αμφοτερόπλευρη σαλπιγγοοθηκεκτομή

Μαζί με τη μήτρα αφαιρούνται και οι δύο σάλπιγγες και οι ωοθήκες.

3. Υφολική υστερεκτομή.

Στην υφολική υστερεκτομή αφαιρείται μόνο το σώμα της μήτρας ενώ ο τράχηλος παραμένει.

Εαν κατά τη διάρκεια της επέμβασης αφαιρεθούν οι ωοθήκες, τότε η γυναίκα θα βιώσει τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης άμεσα. Γι’ αυτό θα πρέπει να συζητήσει με τον γυναικολόγό της τι είδους θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης θα ξεκινήσει για να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης(εξάψεις, εφιδρώσεις, ατροφία κόλπου κ.λ.π.), όπως και τον αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση και καρδιαγειακά νοσήματα.

Να σημειώσουμε ότι οι γυναίκες που επωφελούνται από την επέμβαση είναι αυτές που είναι ψυχολογικά αλλά και σωματικά προετοιμασμένες για αυτή.

Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τον τρόπο που μια γυναίκα αντιμετωπίζει την απώλεια της μήτρας της, δηλαδή την υστερεκτομή. Έτσι έχει σημασία η αιτία που οδηγεί σ’ αυτή την επέμβαση, η ηλικία της γυναίκας, το αν έχει προλάβει ή όχι να αποκτήσει παιδιά, το οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον της και η συμβολική αξία και σημασία που αποδίδει στη μήτρα της.

Η υστερεκτομή φοβίζει επειδή συχνά οι γυναίκες είναι ανεπαρκώς ενημερωμένες και προετοιμασμένες γι’ αυτή την επέμβαση.

Θεωρούν την υστερεκτομή απαρχή των γηρατειών και εμπόδιο για την ομαλή σεξουαλική τους ζωή. Πιστεύουν ότι χωρίς τη μήτρα δε θα έχουν οργασμό αλλά και και ούτε θα είναι επιθυμητές από τον σύντροφό τους, γεγονός που γίνεται συχνή αιτία ψυχολογικών προβλημάτων.

Είναι χρήσιμο να δούμε τι σκοπό εξυπηρετεί τελικά η μήτρα στη γυναίκα. Η αποστολή της είναι η κυοφορία. Φιλοξενεί δηλαδή το γονιμοποιημένο ωάριο. Η απώλεια της μήτρας δεν επηρεάζει τις γυναικείες ορμόνες που εκκρίνονται από τις ωοθήκες. Αλλά και στην περίπτωση που είναι απαραίτητη η αφαίρεση μαζί με τη μήτρα και των ωοθηκών η χορήγηση εξωγενών ορμονών δηλαδή η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, εξασφαλίζει την καλή λειτουργία του γυναικείου οργανισμού.

Η σεξουαλική επαφή απαγορεύεται για τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες μετά την επέμβαση. Η πληγή από την τομή στο βάθος του κόλπου είναι ευαίσθητη για αρκετό καιρό και η γυναίκα μπορεί να νιώσει λίγο πόνο ή ενόχληση όταν το πέος διεισδύει σε μεγάλο βάθος και η επαφή είναι καλό αυτό το διάστημα να μη γίνεται βίαια

Η υστερεκτομή είναι μια μεγάλη επέμβαση και έτσι η κούραση και η ταλαιπωρία, η σωματική και αρκετές φορές και η ψυχολογική κόπωση μειώνουν ή και αναστέλλουν τη σεξουαλική επιθυμία. Στη συνέχεια όμως μετά την ανάρρωση δεν υπάρχει ουσιαστικό πρόβλημα για μια ευχάριστη σεξουαλική ζωή. Εξάλλου η ηδονή εξαρτάται βασικά από την ευαισθησία του αιδοίου και του κόλπου(και όχι της μήτρας) καθώς και από την ένταση της ερωτικής επιθυμίας.

Η αφαίρεση της μήτρας ιδίως όταν προκαλεί αιμορραγίες, πόνο ή αγωνία για την ανάπτυξη κάποιου κακοήθους όγκου απαλλάσει τη γυναίκα από αυτά τα προβλήματα και έτσι καλυτερεύει τη σωματική και ψυχολογική της κατάσταση και κατά συνέπεια την επιθυμία της. Αν όμως η γυναίκα λανθασμένα, πιστεύει ότι η αφαίρεση της μήτρας, την καθιστά «άχρηστη», τότε αυτό θα επηρεάσει αρνητικά και τη σεξουαλικότητά της. Γι’ αυτό είναι σημαντική η ενημέρωση γύρω από την αναγκαιότητα της εγχείρισης.

Όλα εξαρτώνται από την προσωπικότητα της γυναίκας και τη σχέση του ζευγαριού. Ενημέρωση, χρειάζεται και ο σύντροφος ο οποίος οφείλει να συμπαρασταθεί στη γυναίκα του. Ο γιατρός θα πρέπει να τον ενημερώσει για την ακεραιότητα της μορφολογίας και της φυσιολογίας του κόλπου.

Το πάχος αν παρουσιαστεί, οφείλεται κυρίως σε ψυχολογικό στρες. Ας σημειώσουμε, ότι η υστερεκτομή, γίνεται προπάντων σε γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών, σε μια ηλικία δηλαδή όπου ο μεταβολισμός τους « καίει» λιγότερο τις θερμίδες που προσλαμβάνουν οπότε υπάρχει μια τάση για πάχυνση.